Schrijfvirus (10 september 2023)

Op 10 september 2023 verscheen er een interview met mij in de facebookgroep Schrijfvirus.

Welkom bij dit interview. Kun je ons vertellen wie je bent en waar je vandaan komt?
Allereerst wil ik Patricia bedanken voor dit interview. Dankjewel voor dit podium!
Ik ben Liesbeth Jochemsen. Ik ben geboren en grotendeels opgeroeid in Zeist als oudste in een gezin met drie kinderen.
Als kind was ik extreem verlegen. Ik ben al jong gediagnosticeerd met een vorm van autisme. Een gewone kleuterklas was voor mij veel te druk, daar verzoop ik in. Daarom bezocht ik een medisch kinderdagverblijf. In de basisschoolperiode zat ik op een zogenaamde LOM-school. Hier heb ik vijf jaar op gezeten, ik heb dus ergens een klas overgeslagen. Welke dat is, weet ik niet omdat er op die school niet gewerkt werd met een systeem van groep 3 t/m groep 8. Doordat ik in september jarig ben, was ik pas elf jaar toen ik naar de middelbare school ging. Tel daarbij op dat ik, door mijn autisme, op sociaal en emotioneel vlak nog wat jonger was dan elf jaar, en je weet dat ik het niet makkelijk heb gehad. Gelukkig kreeg ik toen wel een beste vriendin, die nu door het leven gaat als Ayalda Koelewijn. Dankzij haar heb ik de middelbare school overleefd.
Toen ik twintig was, ging ik voor het eerst alleen op vakantie, een groepsreis naar Zweden. Twee weken later kwam ik thuis met een vriend, met wie ik inmiddels al vijftien jaar samen ben, waarvan tien jaar getrouwd. Deze zomer werd ons geluk nog groter, want toen is onze dochter geboren. Ik woon inmiddels alweer heel wat jaren met mijn gezin in Olst, een rustig dorpje aan de IJssel, gelegen halverwege Deventer en Zwolle.

Waar kunnen wij jou van kennen, wat heb je zoal geschreven en gepubliceerd?
Ik heb drie boeken geschreven:

• De verdwenen prinses van Geografie
• Het goud van de Gelaarsde Kat
• Mozaïek van Geluk

Onder het pseudoniem Elizabeth Johanna schreef ik de dichtbundel Ontdekkingsreis.

Ook sta ik in de volgende verhalenbundels:

• Aangenaam
• Nachtwakers
• Onthullingen
• Onze heldinnen verhalen (een lokaal uitgegeven boekje n.a.v. Internationale Vrouwendag bij ons in de gemeente)
• Magie en Tovenaars
• De storm van 2020
• Nevelkinderen
• De bar met de Duizend Deuren
• Het giftige diner
• Meer dan menselijk
• Welkom in de broeikaswereld

Op de planning staan nog de verhalenbundels Bang voor spoken? en een thema bundel rondom Alice in Wonderland. Daarnaast zijn er verhalen van mij in twee (online) magazines gepubliceerd en in de lokale krant. Ook zijn er een flink aantal verhalen van mij te vinden op verschillende websites, waaronder Bookstamel.com en Out Of This World. En ik schrijf wekelijks een reflectie voor Hier in Salland.
Een compleet overzicht van mijn publicaties staat op www.liesbethjochemsen.nl/publicaties.

Wat is het genre waarin je schrijft en waarom juist dat?
Als tiener schreef ik vooral horrorverhalen, ik denk ook om mijn gevoelens te kunnen uiten/ verwerken. Later verschoof het richting de fairytale fantasy, fantasy gebaseerd op sprookjes. Alle drie mijn boeken vallen binnen dat laatste genre. Waarom? Ik denk doordat wij vroeger thuis een serie luistersprookjes hadden, bestaande uit rijk geïllustreerde boeken met bijbehorende cassettebandjes. Daar heb ik veel in gelezen en naar geluisterd.
Inmiddels schrijf ik ook andere fantasy verhalen (zoals Vergelding, dat ik schreef voor een facebookgroep) en heb ik al meerdere keren een sciencefiction verhaal geschreven, o.a. voor de bundels Nevelkinderen en De bar met de Duizend Deuren. Een enkele keer waag ik me buiten het genre van fantasy, sciencefiction en horror, zoals met het verhaal Ursula’s kindje, dat gepubliceerd is op Hier in Salland.

Werk je momenteel aan een manuscript en kun je ons daar iets meer over vertellen?
Momenteel werk ik niet aan een manuscript. Ik ben vooral bezig met het schrijven van korte verhalen. Soms zijn die bedoeld voor wedstrijden of specifieke publicaties. Andere keren laat ik me gewoon inspireren door iets wat ik hoor of lees. Misschien dat ik in de toekomst een aantal van mijn losse verhalen ga uitgeven in een verhalenbundel. Maar dan moet ik eerst genoeg verhalen hebben die bij elkaar passen. Voorlopig zijn daar nog geen concrete plannen voor.

Hoe is jouw schrijven ontstaan, hoe was het verloop. Begon dat toen je nog een klein meisje was?
Voor mij begon het schrijven al heel jong. Toen ik zeven jaar was, kreeg ik les van meester Paul. Hij leerde mij met veel geduld wat letters zijn en wat je daar allemaal mee kunt doen. Vanaf dat moment ging er een wereld voor me open en was ik verkocht. Mijn eerste boek heb ik daarom aan hem opgedragen.
Mijn allereerste verhaaltje is met potlood en hanenpoten geschreven en gaat over twee jongens die naar de kinderboerderij gaan. Het past precies in mijn belevingswereld van toen. Vanaf de middelbare school kreeg ik meer fantasie en schreef ik o.a. over een schoolreisje dat uitloopt in een nachtmerrie en verschillende Kerstverhalen. Voor één verhaal (ik was veertien) maakte ik zelfs met paint een heuse omslag en schreef ik een colofonpagina.
Op de middelbare school schreef ik mijn (tot nu toe enige) Engelstalige verhaal, over een Siamese paardentweeling. Ook de typische puberhumor ontbrak niet in mijn verhalen. Zo schreef ik bijvoorbeeld in die tijd over een eeneiige tweeling, die Erik en Eric heetten.

Zijn er dingen die je bij je eerste boek niet hebt gedaan die je nu wel zou doen of vice versa? (Denk aan plotten, plannen, redactie, uitgeven.)
Voor mijn eerste boek heb ik geen professionele redactie gedaan. Ook de omslag heb ik min of meer zelf gedaan. Ik liet voor dat laatste een schilderij maken door een familielid. Hoewel zij zeker goed kan schilderen, is dat toch echt wat anders dan een boekomslag ontwerpen. Wat wel leuk is, is dat dit schilderij daadwerkelijk in een expositie heeft gehangen.
Bij mijn eerste boek was ik nieuw in het schrijfwereldje en eerlijk gezegd deed ik maar wat. Wist ik veel hoe je een boek moet promoten. In de loop der jaren heb ik door ervaring en door te leren van anderen veel geleerd over hoe het wel moet en hoe het niet moet. Ook zijn er meerdere mensen geweest die mij een kans/ een podium hebben geboden, zoals Elly Godijn die bereid was mijn tweede boek uit te geven en de dames van Samenlezenisleuker, die een interview met mij hielden toen ik net mijn eerste boek had gepubliceerd. Zo kreeg ik een podium en de nodige mentale steun, waardoor ik kon groeien als schrijver.

Wat is het mooiste dat je hebt meegemaakt op schrijfgebied?
Tja, dat is een lastige vraag. Voor de eerste keer je eigen boek vasthouden? De boeklancering van Het goud van de Gelaarsde Kat in een heus theater? Uitgegeven worden bij een uitgeverij? Naar aanleiding van een wedstrijd gepubliceerd worden in een verhalenbundel? Live op de radio vertellen over je boek? De derde plaats behalen bij een lokale schrijfwedstrijd? Daarover live op de lokale televisiezender mogen vertellen? Je boek in de boekhandel zien liggen? Dat iemand die je niet persoonlijk kent, jouw boek koopt? Dat iemand van de krant bij jou thuis komt voor een interview? Op basis van je eerdere verhalen gevraagd worden om mee te schrijven aan een verhalenbundel?
Het is allemaal mooi en er zal ongetwijfeld nog heel veel moois bijkomen.

Gebruik je dingen, mensen of situaties uit het leven gegrepen om je personages meer diepgang te geven? Geef eens een voorbeeld.
Ik denk dat iedere schrijver dat bewust of onbewust wel doet. Ik heb één keer een zeer autobiografisch verhaal geschreven. Dat ging over de mogelijkheid om psychische beperkingen met een simpel pilletje te kunnen genezen en of ik dan zo’n pilletje zou slikken. Over het algemeen zijn mijn verhalen een stuk minder autobiografisch.
Wel vernoem ik soms personages naar voor mij dierbare personen of laat ik een verhaal afspelen op een voor mij bekende plek. En in Mozaïek van Geluk zijn de topografische namen anagrammen van Nederlandse plaatsen waar ik een bijzondere band mee heb.

Als je een keer met iemand samen mocht schrijven, voor wie zou je dan kiezen en waarom?
De verhalenbundel De bar met de Duizend Deuren is eigenlijk al zo’n project. In deze bar komen Paul en zijn naamgenoten uit andere universa bij elkaar om elkaar sterke verhalen te vertellen. Omdat in alle verhalen dezelfde bar voorkomt, moesten we duidelijke afspraken maken om de consistentie te bewaren.
En in Het giftige diner, waarin een detective een moord probeert op te lossen, moest ik me als schrijver vanzelfsprekend ook houden aan een aantal afspraken omtrent het verhaal. Dit boek is het resultaat van een wedstrijd. Het ging om een welgestelde heer die tijdens een diner werd vergiftigd. De vraag is wie dat heeft gedaan. Je moest als hoofdpersoon voor jouw verhaal iemand nemen die aanwezig was bij dat diner en de gebeurtenissen vanuit diens perspectief vertellen, inclusief het interview met de detective. Je mocht zelf weten of jouw personage schuldig was of niet. Uiteindelijk heeft de uitgever ervoor gezorgd dat al deze losse verhalen/ interviews werden gebundeld tot een goed leesbare detective.
Het lijkt me best leuk om een keer als duo een verhaal te schrijven, maar ik heb daarvoor geen specifiek persoon in gedachten. Dus als andere schrijvers zich geroepen voelen: meld je gerust bij mij!

Heb je naast het schrijven nog een baan en wat voor werk doe je? Is het moeilijk om het met elkaar te combineren?
Ik werk vier dagen per week als chemisch analist op een laboratorium in de agrarische sector. We onderzoeken o.a. (drink)water, dierlijke mest, verschillende grondsoorten en kuilgras en voedermais. Ik kan er op de fiets naartoe en mijn werkgever is erg flexibel wat betreft de uren die ik aanwezig ben. Thuiswerken kan niet met mijn functie en dat is in mijn geval maar goed ook. Nu trek ik aan het eind van een werkdag de deur achter me dicht en is het werk ook echt klaar. Tijdens mijn werk heb ik soms tijd om na te denken over mijn (volgende) schrijfproject. Ook de tijd op de fiets gebruik ik daar geregeld voor.
Het is dus prima met elkaar te combineren. Juist die afwisseling vind ik fijn. Tijdens het schrijven zit ik vooral en ben ik met mijn hoofd bezig, terwijl ik op het werk geregeld moet staan of lopen en meer met mijn handen bezig ben.

Wat doe je naast schrijven nog meer graag in je vrije tijd?
Ik kijk graag naar natuurdocumentaires, vanzelfsprekend houd ik van lezen en ik vind het heerlijk om in een kleurboek voor volwassenen te kleuren. Ook luister ik graag naar Groot Nieuws Radio en dan vooral hun themazender Blijde Klanken, dat is kerk- en koormuziek.
Maar naast het schrijven en lezen is mijn grootste hobby zwemmen in open water. Halverwege de route van werk naar huis ligt natuurzwembad en visvijver De Lange Kolk. Het water staat in verbinding met de IJssel en er wordt het hele jaar gezwommen, ook door mij. Er zijn weinig voorzieningen, maar wat je er voor terugkrijgt is een unieke zwem locatie, waar ik zelfs een keer een bever heb gezien.

Vertel ons eens iets over jezelf wat bijna niemand weet?
Ik vind autorijden eng. Ik heb wel een rijbewijs, die ik onder veel druk van mijn omgeving heb gehaald. Zelf wilde ik er allang mee stoppen en door een verhuizing moest ik ook van rijschool wisselen. Mijn man heeft me echter voor het blok gezet door destijds een afspraak te maken met een rijschool in Zwolle.
De enkele keer dat ik achter het stuur kruip, ben ik achteraf trots op mezelf en denk ik: dat viel best mee, zie je wel dat ik het kan! Maar een paar dagen later ga ik weer aan mezelf twijfelen en laat ik mijn man rijden. Ik weet dat ik vaker moet autorijden, maar met alle voorzieningen op loop- of fietsafstand pak je nu eenmaal niet vaak de auto. Al is dat ook gewoon een excuus.

Wie is je favoriete auteur en welke boeken van deze schrijver moeten we zeker gaan lezen?
Of je dat echt een favoriet kunt noemen, weet ik niet, maar ik vind de boeken en verhalen van Johan Klein Haneveld erg goed. Hoe hij bepaalde thema’s verwerkt en je laat nadenken over zaken. Als ik een boek van hem moet aanraden die ik zelf ook heb gelezen, dan ga ik voor Conquistador. In deze sciencefiction verhalenbundel worden de grenzen van tijd en menselijkheid onderzocht.

Schrijvers krijgen ook te maken met kritiek, hoe ga je daar mee om? Wat is het ergste wat iemand ooit tegen je gezegd heeft?
Op schrijfgebied heb ik een keer een twee sterren recensie gehad. Die persoon vond dat er van alles was aan te merken op mijn boek. Dat deed natuurlijk pijn, maar ik weet ook dat zij het boek beoordeelde en niet mij als persoon. Daarnaast was haar recensie goed onderbouwd en op een aantal punten had zij wel degelijk gelijk. Er viel inderdaad nog het een en ander te verbeteren. Voor datzelfde boek ontving ik overigens ook vier en vijf sterren recensies. Als schrijver leer ik echter het meeste van de recensenten die kritisch durven zijn.
Op persoonlijk vlak heb ik te maken met een man die niet van lezen houd en weinig heeft met mijn schrijfactiviteiten. Dat vind ik wel eens moeilijk, maar ik kan hem ook niet dwingen om mijn boeken of verhalen te gaan lezen.

Wat is je favoriete schrijfplek en heb je rituelen voor, tijdens of na het schrijven?
Ik heb een eigen schrijfkamer waar een vaste computer staat. Tijdens het schrijven drink ik graag een kopje thee, die ik vaak koud laat worden. Ook eet ik er geregeld wat lekkers bij, meestal stukjes vers fruit, maar ook wel eens chocolade. Soms luister ik tijdens het schrijven naar klassieke muziek, maar meestal heb ik geen muziek aan.
Zeker bij korte verhalen lees ik, voor ik begin, eerst hetgeen door dat ik eerder heb geschreven. Na het schrijven (of eigenlijk typen) sluit ik de computer af en ga ik wat anders doen. Soms word ik ook gedwongen om te stoppen omdat er bijvoorbeeld eten moet worden gekookt. Vaak als ik vastzit met een verhaal, of gewoon simpelweg geen naam voor een personage kan bedenken, en ik ga dan iets totaal anders doen dan schrijven, dan krijg ik ineens inspiratie. Daarvoor gebruik ik een notitie-app op mijn telefoon om even snel een aantekening te maken. Het liefst ga ik dan echter zo snel mogelijk naar mijn schrijfplek om datgene in mijn verhaal te verwerken.

Wat is/zijn je favoriete film(s), en serie(s) die we niet mogen missen en wie zijn je favoriete acteurs en actrices?
Ik heb al meerdere keren enorm genoten van de series Dr. Quinn en Het Kleine Huis Op De Prairie. Ook Anne With An E vond ik erg mooi.
Momenteel kijk ik naar Outlander, waarin een jonge vrouw die in 1948 met haar man in Schotland is, plotseling op dezelfde plek belandt, maar dan twee eeuwen eerder. Een andere serie die ik volg is The Handmaids Tale, in dit dystopische verhaal worden de weinige vruchtbare vrouwen die nog over zijn gedwongen om kinderen te baren voor hun meesters. Er zitten veel thema’s in die je laten nadenken over bepaalde zaken, zoals de omgang met vluchtelingen.
Qua films moet je zeker Don’t Look Up kijken, de gebeurtenissen in die film kunnen gezien worden als een metafoor voor hoe mensen de klimaatverandering ontkennen. Gelukkig zijn er ook mensen die de ernst ervan wel inzien en bijvoorbeeld samen een verhalenbundel over dit thema schrijven, zoals Voorbij de storm en Welkom in de broeikaswereld.
Een andere film die ik erg goed vind, maar dat is vooral om nostalgische redenen, is de animatiefilm The Land Before Time, over een jonge brontosaurus die de reis van zijn leven maakt.

Wat zijn je grootste dromen, wensen verlangens zowel schrijf als niet schrijf gerelateerd?
Op schrijfgebied zijn een hoop van mijn dromen al uitgekomen. Ik heb ook geleerd om tevreden te zijn met wat ik heb en te genieten van wat er nu is. Natuurlijk is het prima om (groots) te dromen, maar als je een berg beklimt moet je ook genieten van de bloemen onderweg.
Op persoonlijk vlak kreeg ik die vraag ook vorig jaar september bij een Kerst interview. Ik schreef toen dat ik hoopte dat mijn man en ik weer zwanger mochten raken en dat het dit keer wel goed zou gaan. (We hebben twee miskramen gehad.) Met de geboorte van onze dochter afgelopen zomer is die wens inmiddels uitgekomen. Verder zou ik eigenlijk niet weten wat ik nog meer moet wensen, behalve clichés als wereldvrede en dat ik en mijn dierbaren nog lang, gelukkig en gezond mogen leven. Ben ik verwend doordat ik zo weinig te wensen heb? Of ben ik gewoon snel tevreden?

Wat kunnen we in de toekomst nog van je verwachten? Wanneer komt er een nieuw boek uit?
Zoals gezegd ben ik momenteel niet bezig met een nieuw boek. Wel schrijf ik veel losse verhalen. Eén daarvan, Een droom van een boom, wordt als het goed is dit najaar gepubliceerd op Out Of This World.
Volgend jaar verschijnt de spookverhalenbundel Bang voor spoken? waarin een verhaal van mij zal staan. Het jaar daarna, dus in 2025, verschijnt een verhalenbundel rondom het thema Alice in Wonderland, waar ik ook een verhaal voor heb geschreven.
Zeer waarschijnlijk gaan er nog meer (online) publicaties volgen, maar welke en wanneer dat is nog niet bekend.

Kun je een stukje met ons delen (alinea, paragraaf of hoofdstuk) van één van je manuscripten? Liefst je nieuwste.
Hieronder het begin van het eerste hoofdstuk van mijn boek Mozaïek van Geluk. Wie zich inschrijft voor mijn nieuwsbrief, krijgt de rest van dat hoofdstuk gratis in de mailbox.

“Dit is het verhaal van Faeline en haar obsessie voor die geliefde van haar. Het is ook het verhaal van mijn overheerlijke kamillethee. Ik, Flip, heb de belangrijkste gebeurtenissen opgeschreven. Of alles echt in deze volgorde gebeurd is, weet ik niet precies.
Wat ik wel weet, is dat het begon toen ik in opdracht van Margriet giftige kamillethee verkocht. (De thee die ik tegenwoordig schenk is kostelijk lekker en smaakt extra goed bij het pamflet dat ik ook verkoop. Daarover later meer.)
Toen ik nog voor Margriet moest werken, zorgde één slokje van onze thee ervoor dat iemand voor dood neerviel. Na een paar dagen, afhankelijk van de sterkte, was het effect uitgewerkt. Dan stond het slachtoffer weer op, alsof er niets aan de hand was.”

Waar op social media ben je allemaal actief en kunnen wij je volgen?
Ik ben onder mijn eigen naam actief op Facebook, Instagram, Hebban en Goodreads. Onder @LiesbethJK ben ik te vinden op het platform dat vroeger Twitter heette. Ook heb ik een eigen website: www.liesbethjochemsen.nl.

Wat zou jezelf graag nog toevoegen aan dit interview en vond je het leuk?
Ik heb hier eigenlijk niets aan toe te voegen, behalve dat ik het een eer vond om gevraagd te worden.
Interviews vind ik altijd erg leuk. Ik krijg dan de kans om over mezelf na te denken, wat vertel ik precies? Herinneringen over wat ik op schrijfgebied heb mogen meemaken komen dan ook weer naar boven, wat zorgt voor een gevoel van dankbaarheid. Daarnaast is het natuurlijk ook een mooie kans om mezelf als schrijver te promoten.